Αν θέλετε να λαμβάνετε ενημερωτικά email για δραστηριότητες & εκδηλώσεις του Κέντρου Ψυχή τε και σώματι, εγγραφείτε στη λίστα μας μέσω της φόρμας εδώ.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ
Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία
Γνωσιακή Θεραπεία με Ενσυνειδητότητα (Mindfulness-Based Cognitive Therapy)
Η Συστημική Θεραπεία δίνει πρωταρχική σημασία στο πλαίσιο (context). Για να κατανοήσουμε αλλά και να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το πρόβλημα που φέρνει ο πελάτης χρειάζεται να το εξετάσουμε μέσα στο πλαίσιο των σχέσεων που έχει με σύντροφο, οικογένεια, φίλους, δουλειά. Ποιά είναι η ποιότητα αυτών των σχέσεων; Πως συμπεριφέρονται τα άτομα μέσα στη σχέση; Ποιο ρόλο έχει ο καθένας; Ποιές συμμαχίες ή αντιπαλότητες υπάρχουν; Ποιές ανάγκες καλύπτονται και ποιές παραμελούνται; Ποιές πεποιθήσεις ή κανόνες συμπεριφοράς εκφράζονται μέσα στις αλληλεπιδράσεις;
Μια άλλη βασική αρχή είναι η αρχή της κυκλικότητας των αλληλεπιδράσεων. Μέσα σε μια σχέση η συμπεριφορά του ενός ατόμου επηρεάζει την συμπεριφορά του άλλου που με τη σειρά του επηρεάζει τη συμπεριφορά του πρώτου και ούτω καθεξής, μέχρι που είναι δύσκολο να διακρίνεις στον κύκλο των αλληλεπιδράσεων ποιος από τους δύο ξεκίνησε το πρόβλημα. Για παράδειγμα ο σύζυγος είναι απόμακρος και η γυναίκα του τον πιέζει για επαφή. Όσο πιο πολύ πιέζει η γυναίκα, τόσο πιο πολύ αποτραβιέται ο άντρας. Αλλά και όσο πιο πολύ αποτραβιέται ο άντρας τόσο περισσότερο πιέζει η γυναίκα και ούτω καθεξής σε έναν φαύλο κύκλο που παγιδεύει το ζευγάρι.
Η Συστημική Θεραπεία εξετάζει όχι μόνο το παρόν, τις τωρινές σχέσεις, αλλά και το παρελθόν, ιδιαίτερα τις σχέσεις που υπήρχαν στην οικογένεια καταγωγής του ατόμου, μία και δύο γενιές πριν. Οι πεποιθήσεις και τα μοτίβα συμπεριφοράς που έχει ‘κληρονομήσει’ το άτομο από τις προηγούμενες γενιές της οικογένειάς του αναλύονται για να συμβάλλουν σε μια ολοκληρωμένη κατανόηση του τωρινού προβλήματος.
Οι συνεδρίες είναι με όλη την οικογένεια, με κάποια μέλη της, με το ζευγάρι ή και μόνο με το άτομο. Μέσα από την θεραπεία ο πελάτης μαθαίνει να παρατηρεί τις αλληλεπιδράσεις που έχει με άτομα του περιβάλλοντός του, κατανοεί τους παράγοντες που επηρεάζουν την συμπεριφορά του μέσα σε σχέσεις και τους φαύλους κύκλους μέσα στους οποίους παγιδεύεται. Ο στόχος είναι να αλλάξει προβληματικές συμπεριφορές και να πειραματιστεί με νέους, πιο υγιείς τρόπους αλληλεπιδράσεων που θα του επιτρέψουν να ξεπεράσει τις τωρινές δυσκολίες.
Γνωσιακή Συμπεριφορική θεραπεία – Θεραπεία Σχημάτων
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία αναλύει το τωρινό πρόβλημα του πελάτη με βάση την αλληλεπίδραση ανάμεσα στις Σκέψεις, Συναισθήματα και Συμπεριφορά του. Πρωταρχική σημασία για αυτήν την θεραπεία έχουν οι σκέψεις: Ο τρόπος με τον οποίον σκεφτόμαστε, κατανοούμε και ερμηνεύουμε ότι μας συμβαίνει επηρεάζει τα συναισθήματά μας αλλά και την συμπεριφορά μας, που βεβαίως με την σειρά τους επηρεάζουν τις σκέψεις και ούτω το καθεξής σ’ ένα φαύλο κύκλο. Για παράδειγμα στην Κατάθλιψη το άτομο βασανίζεται από σειρά αρνητικών σκέψεων, όπως «Δεν αξίζω», «Δεν μπορώ να πετύχω τίποτε», «Είμαι ανεπιθύμητος». Αυτές οι σκέψεις τον κάνουν να αισθάνεται ακόμη πιο άσχημα και τον οδηγούν στην αδράνεια και απομόνωση. Η αδράνεια και απομόνωση όμως ενισχύουν περαιτέρω και την κακή του διάθεση και τον αρνητικό τρόπο σκέψης. Η θεραπεία βοηθάει το άτομο να αλλάξει τον αρνητικό τρόπο σκέψης και την προβληματική συμπεριφορά του.
Η Θεραπεία Σχημάτων αποτελεί εξέλιξη της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας. Πάει ένα βήμα πιο πέρα από την τωρινή σχέση ανάμεσα σε Σκέψεις, Συναισθήματα και Συμπεριφορά και εξετάζει την απαρχή των προβλημάτων στο παρελθόν του πελάτη. Για να κατανοήσει τα τωρινά προβλήματα του πελάτη εξετάζει τα Σχήματά του, δηλαδή αρνητικές, βαθιές και άκαμπτες πεποιθήσεις που το άτομο έχει διαμορφώσει από την παιδική του ηλικία για τον εαυτό του και τις σχέσεις του με τους άλλους, όπως «Δεν μπορώ να στηριχθώ σε κανέναν», «Είμαι ελαττωματικός», «Οι δικές μου ανάγκες δεν είναι τόσο σημαντικές όσο των άλλων», «Αξίζω μόνο όταν εξυπηρετώ τους άλλους». Αυτές οι πεποιθήσεις λειτουργούν πολλές φορές ασυνείδητα και επηρεάζουν την συμπεριφορά του ατόμου και τις σχέσεις που διαμορφώνει. Για παράδειγμα, αν κάποιος πιστεύει «Οι άλλοι θα με εγκαταλείψουν», μαθαίνει να ‘φυλάγεται’, δεν δίνεται στις σχέσεις ή διαλέγει άτομα που πραγματικά θα τον εγκαταλείψουν, επιβεβαιώνοντας τους χειρότερους φόβους του και το Σχήμα που γίνεται δυνατότερο.. Η Θεραπεία Σχημάτων εξετάζει τα βιώματα της παιδικής ηλικίας (σχέση με γονείς, σημαντικά γεγονότα) που οδήγησαν στις συγκεκριμένες αρνητικές πεποιθήσεις. Ταυτόχρονα ερευνά πως αυτές οι πεποιθήσεις οδηγούν σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές και επιλογές του πελάτη και βεβαίως στο τωρινό πρόβλημα.
Η έμφαση στην Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία και στην εξελιγμένη της μορφή της Θεραπείας Σχημάτων είναι στην συνεργασία ανάμεσα στον ψυχοθεραπευτή και στον πελάτη ώστε να καταλήξουν σε μια κοινή κατανόηση του προβλήματος από το παρελθόν μέχρι τώρα και στην χάραξη κοινώς αποδεκτού σχεδίου για την αντιμετώπισή του. Ο ρόλος του πελάτη είναι ενεργητικός: ο ψυχοθεραπευτής τον καλεί να προβληματιστεί για την συμπεριφορά του, να αναζητήσει τους λόγους που έμαθε να σκέφτεται και να φέρεται με έναν συγκεκριμένο δυσλειτουργικό τρόπο, να εκφράσει συναισθήματα και ανάγκες που είχε καταπιέσει και να πειραματιστεί με διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης καταστάσεων που θα τον οδηγήσουν έξω από το τωρινό αδιέξοδο.
Γνωσιακή Θεραπεία με Ενσυνειδητότητα (Mindfulness-Based Cognitive Therapy)
Ενσυνειδητότητα είναι η ικανότητα να μένουμε στο παρόν, στο εδώ και τώρα, να παρατηρούμε τις εξωτερικές αλλά και εσωτερικές εμπειρίες μας (σκέψεις, συναισθήματα, σωματικές αισθήσεις) χωρίς να τις κρίνουμε, να τις αποφεύγουμε ή να προσπαθούμε να τις αλλάξουμε. Οι ιδέες προέρχονται από ανατολικές φιλοσοφίες και ενσωματώθηκαν στο χώρο της ψυχολογίας και ψυχοθεραπείας από Αμερικανούς και Βρετανούς ψυχοθεραπευτές/ερευνητές τα τελευταία 15-20 χρόνια. Η έμφαση στη Γνωσιακή Θεραπεία με Ενσυνειδητότητα είναι στην καλλιέργεια της ικανότητας να παρατηρούμε τους κύκλους αλληλεπιδράσεων Σκέψεων-Συναισθημάτων-Σώματος, τον τρόπο δηλαδή με τον οποίον οι Σκέψεις μας επηρεάζουν και επηρεάζονται από τα Συναισθήματα και τις Σωματικές μας Αισθήσεις με σεβασμό και ενδιαφέρον αλλά και με κάποια αποστασιοποίηση. Να μην ‘κολλάμε’, ούτε να παρασυρόμαστε από αρνητικές σκέψεις, να μην φοβόμαστε και αποφεύγουμε αυτές τις Σκέψεις ή δυνατά Συναισθήματα, όπως το Άγχος. Αντίθετα με άγκυρα την Αναπνοή και το Σώμα μας να μένουμε γειωμένοι στο παρόν, στο εδώ και τώρα, και να καλλιεργήσουμε μια σχέση βαθιάς κατανόησης και αποδοχής του εαυτού μας και συνεπακόλουθα και των άλλων γύρω μας. Η Ενσυνειδητότητα διδάσκεται σε ομαδικά προγράμματα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας και στην Αμερική, καθώς διεθνείς έρευνες έχουν δείξει σημαντική βελτίωση στην ψυχική υγεία αλλά και στην αίσθηση γενικότερης ευεξίας σε άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη, άγχος και άλλα ψυχολογικά αλλά και σωματικά προβλήματα.
Το ψυχόδραμα είναι μια μορφή ομαδικής ψυχοθεραπείας που βοηθάει τους ανθρώπους να δοκιμάσουν διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων τους, χωρίς να τιμωρούνται για τα λάθη τους. Είναι μια σκηνική δράση, στην οποία τα μέλη της ομάδας μπορούν να πουν αυτό που αισθάνονται όσο πιο αυθόρμητα γίνεται στο Εδώ και Τώρα. Το ψυχόδραμα μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιονδήποτε θέλει να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του, να βελτιώσει τις διαπροσωπικές του σχέσεις ή γενικότερα, να διερευνήσει τον εαυτό του.
Για αναλυτικές πληροφορίες για το Ψυχόδραμα διαβάστε εδώ.
Για να παρακολουθήσετε συνέντευξη που δόθηκε στην ΕΡΤ για το Ψυχόδραμα πατήστε εδώ.