Ίντερνετ & η ανατολή μιας νέας εξάρτησης

Το Ίντερνετ είναι πλέον μία νέα πραγματικότητα με αδιαμφισβήτητη σημασία για την επικοινωνία και πληροφόρηση στη σύγχρονη κοινωνία. Ταυτόχρονα όμως η υπερβολική χρήση αυτού του καινούριου μέσου ενέχει κινδύνους. Τα τελευταία χρόνια η εξάρτηση από το Ίντερνετ ή Διαδίκτυο έχει αναδυθεί σαν μια νέα μορφή εξάρτησης που συναντά κανείς σε κάθε ηλικία αλλά ειδικά στους εφήβους και νέους. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι όταν ένας νέος μένει πολύ περισσότερο χρόνο στο Ίντερνετ απ’ ότι είχε αρχικά αποφασίσει και αδυνατεί να μειώσει τις ώρες ενασχόλησης του. Είναι εκνευρισμένος ή με πεσμένη διάθεση όταν είναι εκτός Διαδικτύου, έχει χάσει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που παλιά του άρεσαν, όπως χόμπι, σπορ, επαφές με φίλους. Η σχολική του επίδοση μπορεί να έχει πέσει, να έχουν αλλάξει οι συνήθειες του ύπνου του και σε πιο σοβαρές περιπτώσεις παραμελεί την προσωπική του υγιεινή.  

 Κάθε εξάρτηση υπάρχει γιατί καλύπτει βασικές ψυχολογικές ανάγκες του εξαρτημένου ατόμου. Έτσι και η εξάρτηση από το Ίντερνετ παίζει σημαντικό ρόλο ‘βοηθώντας’ τον νέο να ξεχαστεί, να αποφύγει δύσκολα συναισθήματα και καταστάσεις της ζωής του όπως άγχος, θυμό, πόνο, ανασφάλεια, δυσαρέσκεια. Η χρήση του Ίντερνετ προσφέρει φυγή σε μια άλλη πραγματικότητα, κάτι που επιζητά ένας νέος δυσαρεστημένος με την κατάσταση της ζωής και σχέσεών του στο παρόν. Ταυτόχρονα το Διαδίκτυο προσφέρει τη δυνατότητα για δημιουργία μιας «ιδανικής κατάστασης εαυτού». Πολλά παιχνίδια στο Ίντερνετ συνιστούν διαδικτυακές κοινότητες στις οποίες συμμετέχει σαν παίχτες ένας μεγάλος αριθμός ατόμων. Ο νέος μέσω αυτών των παιχνιδιών εξερευνά πτυχές της προσωπικότητας του, ενσαρκώνει διαφορετικούς ρόλους χωρίς περιορισμούς και συνέπειες. Μπαίνει και βγαίνει από το Ίντερνετ όποτε θέλει, η εμφάνιση ή άλλα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του δεν μετράνε, μπορεί να παραστήσει ότι είναι όποιος θέλει, να κάνει ότι θέλει, η ανωνυμία τον προστατεύει. Πολύ ελκυστική προοπτική για κάθε έφηβο και γι’ αυτό ένα εξαιρετικά εθιστικό χαρακτηριστικό του Διαδικτύου.

Οι γονείς μπορούν να παίξουν αποφασιστικό ρόλο στον εντοπισμό και αντιμετώπιση της εξάρτησης, παρακολουθώντας και ελέγχοντας διακριτικά αλλά σταθερά την ενασχόληση των παιδιών τους με το Ίντερνετ. Σ’ αυτό βοηθάει να είναι το κομπιούτερ σε κοινόχρηστο χώρο καθώς και να εξοικειωθούν οι ίδιοι με το Ίντερνετ και να κρατούν ανοιχτά κανάλια επικοινωνίας με τα παιδιά τους συζητώντας ποιές ιστοσελίδες επισκέφτηκαν, τι τους άρεσε, αν αντιμετώπισαν προβλήματα. Είναι απαραίτητο να βάζουν όρια στη χρήση του Ίντερνετ και να ενθαρρύνουν την ενασχόληση των παιδιών τους και με άλλες δραστηριότητες. Βέβαια η σημαντικότερη δικλείδα ασφαλείας που μειώνει τον κίνδυνο αυτής ή όποιας άλλης εξάρτησης είναι η ζεστή, υποστηρικτική σχέση με το παιδί όταν ο γονιός συμμετέχει στη ζωή του νέου, εκφράζει το ενδιαφέρον και αγάπη του αλλά και δεν διστάζει να παρέμβει και να θέσει όρια όταν η περίσταση το απαιτεί. 

Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»